Eurovision’da Hatari bombası, skandallar ve şaibeli jüri

Geçtiğimiz Cumartesi 64. Eurovision Şarkı Yarışması İsrail’in Tel Aviv kentinde düzenlenmişti. Bildiğiniz üzere Tel Aviv mi yoksa başkent Kudüs’te mi yapılacağı bile büyük bir tartışma konusuydu. Sonunda Avrupa Yayın Birliği yarışmanın politik bir ortamda yapılmaması için Tel Aviv’de yapılmasına karar verdi. Fakat gelin görün ki ne denli başarılı oldu? Şov kısmına gelecek olursak İsrail gerçekten tüm zamanların en iyi şovlarından birine imza attı. Sunucular, intervial act’ler, sahne, ışıklar, performanslar, seyirci coşkusu. Her şeyiyle muhteşem bir Eurovision haftası yaşattı İsrail bizlere. Keşke biz de olsaydık diye iç de çektirmedi değil...

Türkiye 7 yıldır Eurovision’da yok. Konumuz da bu değil zaten fakat biz çekildiğimizden bu yana Eurovision’da çok da bir şeyler değişmemiş gibi görünüyor. Cumartesi gecesi düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışması finaline birbirinden skandal olaylar damga vurdu. İsrail, yurtdışındaki “işgalci” söylentilerini yok edip “barışçıl” bir hava vermeye çalıştı yarışma boyunca. Sırf itibarları için milyon dolarlar ödenip final şovunda (her ne kadar detoneler havada uçuşsa da) Madonna çıkarıldı ve gerçekten güzel bir şova imza attı. Şovun sonunda kullanılan İsrail ve Filistin bayrağı her ne kadar İsrailli yetkilileri kızdırsa da Madonna’dan beklenen bir şov oldu. Tabiki skandal bununla sınırlı kalmıyor. Halk  oylaması sırasında İzlandalı rock grubu Hatari’nin Filistin bayrağı açması geceye adeta damga vurdu, hatta ve hatta yarışmayı Hollanda’nın kazanmasından bile çok konuşuldu. Yani uzun lafın kısası Hatari grubu, İsrail’in itibarı için harcadığı milyonlarca doları ve masrafı 3 saniyelik bir görüntüyle adeta yerle bir etti.

Ama Eurovision bu, skandallar tabiki de bunlarla sınırlı değil. Bir de oylama skandalı var ki en önemlisi. Yarışmanın nihai kazananı Hollanda olsa da Jüri oylamasında kazanan İsveç, Halk oylamasında kazanan ise Norveç oldu. Son yılların en karışık ve en tartışmalı oylaması oldu. Yarışmanın başından bu yana favoriler arasında gösterilen İsveç tahminleri yine yanıltmadı ve Jüri oylamasında birinci oldu. Aslında bakarsanız İsveç bu birinciliği hak etti mi tartışılır. Jürilerin her yıl İsveç’in şarkıları nasıl olursa olsun bu denli şişirmeleri ve yüksek puanlar vermeleri sadece beni değil yarışmayı takip eden birçok Avrupalıyı da rahatsız etmiş durumda. Fakat jürinin rezaleti bununla sınırlı kalmıyor. Halk oylamasında 291 puanla açık ara birinci olan Norveç jüri oylamasının ilk 10’unda dahi yer almıyor. Bunun aksine Jüri oylamasında 1. Olan İsveç halk oylamasında ilk 5’te yer almıyor. Yarışmayı izleyip SMS atan ve nihai kararı vermesi gereken otoritenin halk olması gerekirken ve jürilerin de aynı doğrultuda daha adil oylar vermesi gerekirken tam tersi durumlar yaşanıyor. Jüri sistemi ilk olarak 10 yıl önce komşudan komşuya oy gitmesini engellemek ve daha adil sonuçlar elde etmek amacıyla getirilmişti. Fakat bugünki tablo hiç iç açıcı değil. Gürcistan jürisinin Rusya’ya sıfır puan vermesi, Ermenistan ve Azerbaycan’ın karşılıklı sıfırlaşması, Kıbrıs ve Yunanistan’ın oy alışverişi. Bu sonuçlara baktığımız zaman jüri sisteminin aslında yarışmanın adilliğine gölge düşürdüğünü görmek çok zor olmasa gerek. Öte yandan yarışmayı kazanan Hollanda’nın ne jüride ne halkta birinci olmaması ama totalde kazanan ülke olması da yine jüri sisteminin getirmiş olduğu fiyasko durumlardan sadece birisi. Bu iş böyle nasıl gider bilemeyiz fakat Halk oylarıyla 1. olan Norveç’in jüri puanlamasında sonlarda yer alması, halk oylamasında iyi bir sonuç alamayan İsveç’in jürilerce 1. seçilmesi yarışmaya şaibe düşüren durumlardan en önemlileri. Eğer jüri bugün Norveç’i ilk 3’ünde yer alsaydı bugün kazanan Hollanda değil Norveç olacaktı. Ki benzer durum, 2015 yılında yine İsveç’in jürilerce şişirilip İtalya’nın halkta birinci olmasına rağmen jüri puanının düşüklüğü nedeniyle yine İsveç’in birinci olmasına neden olmuştu. O yıl İtalya sonuçlardan rahatsız olmuş ve durum hakkında açıklama dahi yapmıştı. Jürilerin komşu oylarının etkisini azaltıp daha ciddi, daha adil oylamalar yapması gerekirken ne yazık ki halk oylamasından öteye gidemiyor, hatta ve hatta halk oylamasının adilliğine de şaibe düşürüyor. Jüri profesyonel olarak şarkıları değerlendirse de halkın 1. seçmiş olduğu bir şarkıyı listesinde ilk 10’a dahi almaması jüriye olan güveni ne yazık ki zedeliyor. Milyonlarca insanın birinci yapıp jürinin sonlara attığı ne olabilir ki? Bu adamlar İsveç’te görülmeyen neyi görüyor da her yıl halk puanının aksine bu kadar yüksek puan veriyorlar? İşte bunlara sağlıklı yanıt alındığı zaman jürinin üzerindeki şaibe de ortadan kalkacak kanımca. Ben jüri sisteminin kaldırılacağını düşünmüyorum fakat en azından etkisinin %50’den %25’lere düşürülmesi taraftarıyım. Diğer yandan da yıllardır yarışmaya ergen tribi atan TRT var. Bu bahsettiğim nedenler her ne kadar haklıysa TRT’nin Eurovision’a katılmama gerekçesi de o kadar haksız. Yıllardır katıldığımız ve bizim bir parçamız, kültürümüz olan yarışmaya küsmek akıl kârı değil. Eğer bir tepki gösterilecekse bu tepki çekilmek değil, işi eyleme döküp sahnede göstermek olmalı. Ama maalesef biliyoruz ki bu iş artık oylama işi değil tamamen siyaset odaklı bir olaya dönüştü... Uzun lafın kısası lütfen Eurovision o eski günlerdeki adilliği ve güzelliğiyle kalsın akıllarda. Hiç böyle olaylar yaşanmasın. Ve tabii Türkiye artık geri dönsün.

Dobra Adam

https://twitter.com/ImDobradam